Mars'ta Benzeri Olmayan Bir Keşif..

Mars keşif aracı Curiosity, günler önce keşfettiği ve kısa bir süre önce hayatını kaybeden bir NASA çalışanının adı verilen kaya üzerinde yaptığı deneylerde ilginç sonuçlara ulaştı. Curiosity, ‘Jake Matijevic’ adı verilen kayanın daha önce hiçbir Mars keşif aracı ve uydusu tarafından keşfedilmeyen bir kaya türü olduğunu tespit etti.

Mars keşif aracı Curiosity, geçmişte Kızıl Gezegen’i incelemiş olan tüm uzay araçlarına kıyasla neredeyse her gün birbirinden ilginç keşiflerde bulunuyor. Curiosity’nin, bilim dünyasını şaşırtan en son keşfi, Jake Matijevic adı verilen kaya üzerinde yaptığı deneylerle elde ettiği sonuçlar oldu.

Yüzeyinin fazlasıyla yıprandığı görülen kaya parçasının, bugüne kadar Mars’ta yapılan incelemelerde benzerine rastlanmamış bir jeolojik yapıyı ortaya koyduğu ifade edildi. Curiosity’nin ChemCam adlı lazer cihazının denetiminden sorumlu ekipte yer alan Roger Weins, “kayanın Hawaii Adaları’ndaki yanardağların bölgesinde olduğu gibi yarık ve çukurlarla dolu bir coğrafyada rastlanılan alkalik taşlara benzediğini” ifade etti.

Weins, “Matijevic, daha önce Mars’ta karşılaştığımız hiçbir kayaya benzemiyor” dedi. Mars’ta görev alan Spirit ve Oppurtunity keşif araçlarının tespit etmediği bir kaya türü olan Matijevic’in, yüksek basınç ve genelde ‘suyun varlığında’ oluştuğu ifade edildi. Her ne kadar Curiosity Mars’ın geçmişi hakkında bulgular ortaya koyacak tortul kayaları incelemeye odaklanmış olsa da, Matijevic’in Mars yüzeyinin yaklaşık sekiz kilometre altında oluştuğu tahmin ediliyor.

LAV HAREKETLERİYLE OLUŞMUŞ OLABİLİR

Curiosity’nin geçtiğimiz ayın sonlarına doğru karşısına çıkan Matijevic adı verilen kaya, keşif aracının robotik kolunu ve kimyasal analizler için kullanılan APXS (Alfa Parçacık X-Ray Spektrometre) cihazını deneme fırsatı sundu. Robotik koluyla kayaya ‘dokunan’ Curiosity, APXS ile kayayı X-Ray bombardımanına tutarak kimyasal yapısını analiz etti. Dahası, ChemCam adlı lazeriyle kayaya 400’den fazla vuran Curiosity, böylece kayadan buharlaşan mikroskobik parçacıkları toz ve plazma olarak analiz etti. Yapılan analizler sonucunda, Matijevic kayasının silikon, alüminyum, sodyum ve potasyum  gibi birçok elemente sahip olduğu belirlendi.

Curiosity’nin bilimsel keşiflerini inceleyen ekipte yer alan Edward Stolper, “Elde ettiğimiz sonuç, bugüne kadar Mars’ta bulunduğunu bildiğimiz kayalardan farklılık gösteren bir yapıyı ortaya koyduğu için biraz şaşırdık” dedi.

Bilim insanları, Matijevic adlı kayanın Mars yüzeyinin altında, lavlar soğuk kayaların üzerine çıktığı zaman oluştuğunu düşünüyor. Lav soğudukça, nikel, demir ve magnezyum ilk olarak kristalleşti ve soğuyan lav tabakasından ayrıldı, geride alüminyum, sodyum ve potasyum ile çözülmüş suyla zengin bir materyal bıraktı. Curiosity bilim ekibi, Matijevic farklı bir kaya olsa da, kayanın Mars yüzeyinde izole edilmiş örneklerden sadece birini oluşturduğunu, Mars’ın jeolojisi hakkında henüz keşfedilmemiş birçok şey olduğunu ifade etti.

Curiosity'nin numuneleri içine boşaltarak analiz ettiği CHIMRA donanımı.

PARLAK CİSİM NE?
Bilim insanları, Matijevic hakkında elde edilen sürpriz sonuçların ardından, Curiosity’nin birkaç gün önce Mars kumunda tespit ettiği parlak nesnenin de ne olabileceği hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Plastik cismin Curiosity’den düşen ve parçaları bir arada tutmaya yarayan bir kısma veya iniş esnasında gevşeyen bir boru parçasına ait olabileceği olabileceği ifade edildi. NASA’lı bilim insanları, parça her nereden düşmüş olursa olsun, Curiosity’nin faaliyetlerini olumsuz etkileyecek bir unsur oluşturmadığını belirtti. Curiosity’nin numune taşıdığı donanımında, Dünya’dan taşımış olabileceği parçacıklar kalmış olabileceği, donanımın tamamen temizlenmesinin biraz daha süre alabileceğine de dikkat çekildi.

ntvmsnbc