Laboratuarda oldu, Titan'da da olabilir

Satürn'ün uydusu Titan'daki atmosfer koşullarını laboratuarda oluşturan bilimciler, bu ortamda yaşamın oluşabildiğini gösterdi.

Arizona Üniversitesi’nden araştırmacılar, bir laboratuvar deneyiyle Satürn’ün dev uydusu Titan’ın atmosferindeki yoğun nitrojenin (azot) yaşamın yapıtaşları olan organik makromoleküllere dönüşebildiğini gösterdiler.

Çalışmada, Titan’ın atmosferini oluşturan nitrojen ağırlıklı gaz karışımı, bir silindir içinde şiddetli morötesi (ültraviyole – UV) ışınlara maruz bırakıldığında katı organik bileşiklerin kabın dibine çökeldiği görüldü.

Daha önce Satürn ve uydusu Titan çevresinde araştırmalar yapmak üzere gönderilen Cassini uzay aracının gönderdiği bilgilerden, Titan atmosferinin en üst katmanının Güneş’ten gelen şiddetli UV ışınlarıyla bombardıman edildiği öğrenilmişti.

Bilimciler, Titan’ın yoğun atmosferinin kızıl rengini, dev uydunun organik moleküllerden oluşan bir “sis” ile çevrilmiş olmasına bağlıyorlar.

Nitrojen ağırlıklı atmosferlere sahip olduğu bilinen gezegen büyüklüğündeki cisimler yalnızca Dünyamız ve Titan. Dolayısıyla yüzeyi halen bizim tanıdığımız türden (oksijen ve sıvı su gerektiren) yaşam barındıramayacak kadar soğuk olan (-179 santigrat derece) Titan’ın atmosferi, yaşam öncesi Dünya atmosferi için bir model olarak görülüyor. Deneyin ileride Titan yüzeyinde keşfedilecek organik moleküllerin cinsi ve özellikleri konusunda bilgi sağlaması da bekleniyor.

Cassini uydusu 14 Ocak 2005 tarihinde Titan üzerine Huygens adlı bir sonda indirmiş ve sonda atmosferden geçişi sırasında ve yüzeyde 90 dakika süreyle değerli veriler sağlamıştı.

Bu verilerden ve Cassini uzay aracının daha sonraki yakın geçişlerinde gönderdiği görüntülerden, Titan’da Dünya’daki su döngüsüne benzeyen, ancak nitrojen ve metan temelli bir döngünün yüzeyi şekillendirdiği, vadiler ve ırmak yatakları oluşturduğu, yüzeyde metan ve etan gibi hidrokarbonlarla dolu büyük göller bulunduğu anlaşılmıştı.

Geçtiğimiz ay Titan atmosferi ve yüzey kimyasıyla ilgili ilginç bulgular, bu gizemli uydu üzerinde ilkel ve egzotik yaşam formlarının ya da yaşam öncüllerinin var olabileceği yolunda spekülasyonlara yol açmıştı.

Cassini’nin gönderdiği verileri inceleyen bir araştırmacı grubu, UV ışınlarının üst atmosferde asetilen ve metan moleküllerini parçalamasıyla açığa çıkan hidrojenin bir kısmı uzaya kaçarken saniyede 10 katrilyon kere trilyon sayıda hidrojen molekülünün de atmosferden yüzeye yağdığını belirledi. Ancak, çalışmalarını Icarus adlı dergide yayımlayan astrobiyologlara göre en şaşırtıcı bulgu, yağan bu hidrojenin yüzeyde görülmemesi.

Yüzeydeki hidrokarbon çeşit ve yoğunluklarının haritasını çıkartan bir başka grubu şaşırtansa, yerde asetilen bulunmaması. Bu bulgulardan yola çıkan araştırmacılar, özellikle asetilenin alternatif yaşam için önemli bir enerji kaynağı olma potansiyeline işaret ederek, Titan yüzeyinde metan temelli, hidrojen ve asetilen tüketen organizmaların var olmasını ihtimal dışı saymıyorlar.