Uzaydaki dev yıldız oksijen püskürüyor

NASA’nın kızılaltı (Infrared – IR) dalgaboylarında gözlem yapan WISE uydusunun izlediği dev bir yıldız, uzaya püskürttüğü dış katmanlarıyla ilginç bir görüntü oluşturuyor.

Öpücük gönderen dudaklara benzeyen kırmızı halenin merkezindeki beyaz nokta, biğr Wolf-Rayet yıldızı. İlk kez bu yıldızları tanımlayan gök bilimcilerin adını taşıyan sınıfa ait olan V385 Carinae adlı yıldız, aslında “O” sınıfı mavi dev yıldızlardan. Karina Takımyıldızı (gemi omurgası demek) bölgesinde Dünya’dan 16.000 ışıkyılı uzaklıktaki yıldızın kütlesi Güneş’inkinin 36, çapıysa 18 katı. Çok sıcak olduğundan Güneş’ten 1 milyon kez daha parlak. Muazzam kütlesi nedeniyle birkaç milyon yıllık ömrünün sonunda demirle dolup artık enerji üretemeyen merkezi yıldızın muazzam ağırlığını dengelemeyerek çökecek ve dış katmanlar muazzam bir süpernova patlamasıyla uzaya saçılacak. Birkaç Güneş kütlesinde demir içeren merkezse, nötron yıldızı (20 km çaplı bir küre) durağında bile duramayıp nokta halinde bir karadeliğe dönüşecek.

Wolf Rayet sınıfına sokulmasının nedeni, çok güçlü rüzgarıyla (yüzeyinden uzaya savurduğu elektrik yüklü parçacıklar) dış katmanlarının büyük bir bölümünü uzaya saçması. Merkezde sentezlenen ağır elementler dış katmanlara yayıldığından, bu güçlü rüzgarla birlikte yıldızı çevreleyen bir hale oluşturuyor. Yaşam için gereksinim duyduğumuz oksijenin kaynağı, evrende ömürlerinin sonuna yaklaşmış süperdev yıldızlar.

WISE’ın IR kameralarına kırmızı olarak yansıyan çember de, daha önce uzaya püskürtülmüş olan ve yıldızın yaydığı şiddetli morötesi (ultraviolet – UV) ışınımla iyonize olmuş (elektronlarından bazılarını yitirmiş) oksijen atomlarından oluşuyor. Bu elektronlar atomlarla yeniden birleştiklerinde uydunun algıladığı ışınım salınıyor.