Mars Kanallarını Karbondioksit mi Oluşturdu?
(Kumul kanallarındaki akışın yaz dönemi yerine kış mevsiminde gerçekleştiği ve bunun nedeninin de donmuş karbondioksit olduğu belirlendi. Görüntü Matara Krateri içindeki 1.2 km uzunluğundaki bir alanı gösteriyor. Üst görüntü 14 Mart 2008'de, ortadaki 9 Temmuz 2009 ve alttaki görüntü 4 Ekim 2010'da alınmış.) (NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)
NASA’nın Mars Yörünge Keşif Aracı’nın geçtiği yeni görüntüler gezegende sıra dışı bir hareketlenme olduğunu gösterdi. Zaman içerisinde su değil de donmuş karbondioksitin kumlu toprakta kanalları oluşturduğu belirlendi.
Araştırmacılar Mars’ın güneyinde yedi farklı yerde kumul yüzeyde yeni kanallar oluştuğunu belirledi. Bölgelerin önceki görüntüleri ile yeni görüntüleri karşılaştırıldı.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan ve Arizona Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Serina Diniega: “Dünya’da böylesi manzaralara rastlanır ama Mars bu durumda bile farklı olduğunu gösteriyor. Buradaki kumul kanalları donmuş karbondioksit nedeniyle oluştuysa diğer kanallarda aynı şekilde oluşmuş olabilir” diyor.
İlk kez 2000 yılında Mars Küresel Ölçüm Aracı (Mars Global Surveyor) ile keşfedilen kanallar ile ilgili bilim insanları çeşitli açıklamalarda bulundular. Önerilerin çözümlerin bir kısmında kanalların su, karbondioksit ve diğer maddeler ile oluştuğu yönündedir.
Bazı yeni kanallar kumullar üzerindedir. Bir kısmı ise kraterlerden aşağı doğru inmektedir.
Yeni çalışmada kanalların su değil, donmuş karbondioksit nedeniyle oluştuğunu gösteriyor. Kışın donan karbondioksit, ilkbaharın gelmesiyle birlikte tekrar gaz formuna bürünüyor.
Diniega: “Kumul üzerine biriken donmuş karbondioksit yeterince kalınlaşınca yamaçtan aşağı doğru akmaya başlar” diyor.
Yeni çalışma 1997 ile 2006 yılları arasında çalışan Mars Küresel Ölçüm Aracı’ndaki Mars Yörünge Kamerası ve Mars Yörünge Keşif Aracı’ndaki yüksek çözünürlüklü kamera (HiRISE) ile alınan görüntüler yardımıyla yapıldı.
NASA JPL’den Sue Smrekar: “Mars Yörünge Aracı gezegenin yüzey şekillerinin mevsimlere bağlı olduğunu gösterdi. Bu bölgeler artık daha sık kontrol edilmeli. Bunun için yapılması gereken ilk şey Mars Küresel Ölçüm Aracı’nın görev süresini uzatmak olmalı” diyor.
Kaynak: NASA-MRO
