Gezegenlerin Renkleri Neye İşaret?

Dünya mavi, Mars kıpkırmızıdır. Venüs ise parlak beyaz. Gökbilimciler gezegenlerin “gerçek renklerinin” önemli ayrıntıları ortaya çıkarabileceğini belirtiyor. Örneğin Mars kırmızıdır, çünkü toprağında demir oksit denilen paslı madde bulunur. Ya gezegenimizin benzersiz mavi rengi? Çünkü atmosferimiz kırmızıdan daha çok mavi ışın saçar. Bu nedenle de atmosferin üstü ve altı mavi görünür.

Diğer yıldızların çevresinde dolanan gezegenlerde Güneş Sistemi’ndeki gezegenler gibi farklı renklere sahip olabilirler. Gökbilimciler Dünya benzeri bir gezegen kayalık mı yoksa gaz mı olduğunu anlamak için bir renk çalışması yaptılar.

Astrophysical Journal’da yayınlanan ve gökbilimci Lucy McFadden ve UCLA (Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi) lisans öğrencisi Carolyn Crow’un yürüttüğü çalışma güneş sistemindeki gezegenleri renklerine göre sınıflandırdı. Çalışmada Dünya diğer gezegenlere göre tıpkı bir martının gökyüzündeki yükselişi gibi en önde duruyor.

Crow: “Geliştirdiğimiz yöntem gezegenleri ayırmaktadır. Bu çalışma, Dünya’ya benzeri olmayan bir gezegen sıfatını verir” diyor.

McFadden: “Gelecekte ötegezegenlerden gelen ışığı toplayabilecek olan teleskoplar ile gezegenin rengine bakıp ayrıntılı çalışma yapılabilir.”

Dünya Benzeri Gezegenler

Dünya, Ay ve Mars’ın renk bilgisi NASA’nın Deep Impact uzay aracı ile elde edildi. 103P/Hartley 2 ile 4 Kasım tarihinde karşılaşan araç uzaktan Dünya’yı gözledi. Bu çalışma uzaklarda bir yerlerde bulunabilecek yabancı birileri için Dünya’nın neye benzediğini tespit etmeye yardımcı oldu.

Deep Impact’taki yüksek çözünürlüklü araç (HRI) ile Dünya’nın ışık şiddeti ölçüldü. HRI tekeri yardımıyla dönebilen 30 cm çapında ve yedi farklı filtreye sahip bir teleskoptur. Her filtre ışığın farklı renklerini gösterir. Deep Impact 28 Mayıs 2008’de Dünya’nın önünden geçerken Ay’dan gelen ışığı ve 2009’da ise Mars’tan gelen ışığı test etti.

Filtrelerin diğer gezegenler ve uyduları ile Dünya arasındaki farkı nasıl göreceği merak ediliyordu ki çalışmaya bu nedenler sekiz araştırmacı daha katıldı.

Büyük Karışım

Dünya, Ay ve Mars Deep Impact ile renklendirildi. Filtrelerden geçen ışık parmak izi gibi gezegenden gezegene (ya da uyduya) fark ediyordu. Bunun için ekip Merkür, Venüs, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Satürn’ün dev uydusu Titan’ı da çalışmaya ekledi.

Büyük gezegenlerdeki renk verilerini yan yana koyunca bir karışıklık yaşandı. Çözüm için sadece üç ana renk; mavi, yeşil ve kırmızı renge sahip filtrelerin kullanılmasına karar verildi.

Ekip daha sonra gezegenlerin atmosfer ve yüzeylerinden yansıyan ışığın dalga boylarındaki benzerlikleri gruplayarak kümeler oluşturdu. Böylece Satürn, Jüpiter, Uranüs ve Neptün devleri kümenin bir köşesinde toplandı. Kayalık iç gezegenler Merkür, Venüs ve Mars ise ayrı bir bölgede yerlerini aldı.

Gruplandırmada Dünya diğerlerinde çok farklı bir noktada yerini buldu. Bunun da iki nedeni bulunuyor. İlki mavi ışık saçılması. Buna Rayleigh saçılması denir.

Diğeri de Dünya’nın kızılötesi ışığı emmemesidir. Atmosferimizdeki metan ve amonyak gibi emiciliği düşük olan gazlar, Jüpiter, Satürn gibi dev gezegenlere göre az miktarda bulunur.

“Dünya’nın renklerinin nedeni atmosfer. Atmosfer morötesi ve kızılötesi ışınları soğurmadan saçmaktadır.

Renkli Gelecek
Gelecekte üç filtre yöntemiyle yapılan bu çalışma ötegezegenlere uygulanabilir. “Elde edilen renklere bakarak gezegen hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olabiliriz” diyor Crow.

Örneğin bir ötezegezen Dünya’ya benzer renkteki izi gösterebilir. Elbette bu gezegenin mavi ve geniş okyanuslarla kaplı olduğu anlamına gelmiyor.

Kaynak: NASA