Meteorlar...

Göktaşı, uzaydan dünya yüzeyine düşen maddelerin genel adı. Dünya atmosferine ortalama olarak senede birkaç bin göktaşı girer. Ancak bunların, beş yüz kadarı buharlaşmadan yere göktaşı olarak düşer. Göktaşları, Dünya atmosferine saniyede 11-72 km arasında değişen bir hızla girerler. Sürtünmeden meydana gelen ısıdan dolayı, büyük bir kısmı eriyerek toz parçacıkları halinde yeryüzüne inebilir...

GERÇEK BİR METEOR GÖZLEMİ...

[video:http://www.youtube.com/watch?v=8mbA606ZRWI&feature=player_embedded]

 

Dünyadaki tarih süreçlerini incelersek enteresan şekilde madenlerle anılan dönemler görürüz. Mesela Tunç Çağı (bakır + kalay karışımı), Bronz Çağı gibi. Gerçekten de uygarlık aşamalarına bilimsel gözle bakılırsa, bulunan ve akıllıca kullanılan elementlerin öyküsüne dayanır. Abartıyor muyum? Hayır, Uranyum’un bulunuşunun etkilerini düşünün. Atom Çağı bile uranyum, pluütonyum gibi radyoaktif element ailesinin kullanım sürecini anlatır. “Ya Bilgi Çağı, çuvalladın!” :) diyenlere de gülümseyerek silikonu incelememiz gerektiğini söyleyerek cevaplayacağım. Nanolitografi ile transistör çağı kapanıp bilgisayar çağı gerçek anlamıyla başladı. Ve nanolitografi patates baskı gibi bilgisayar chiplerinin (beyinlerinin) ışınla basılması işlemi diyelim.

Öyleyse sözü nereye getirdiğimi anlamışsınızdır. Dünyada incelediğimiz ve keşfettiğimiz her elementi, periyodik tabloya yerleştirirken, temel elektron, proton ve nötron yapılarıyla grupları keşfettik. Sonra göğe bakmaya başladık. Uzaya. Orada ne vardı? Gökteki dünyaların taşları nasıldı...?

 

Göktaşları, kimyasal ve petrografik özelliklerine göre sınıflandırılırlar, kimyasal bileşimlerine göre taşsı(taşıl) (Aerolit), demirli (Siderit) ve taşsı demirli (taşıl-Demir)(Siderolit) olmak üzere üç gruba ayrılırlar. Taşsı göktaşları demir, silisyum, karbon, magnezyum, alüminyum ve oksijenden meydana gelir. Demirli göktaşlarının içinde nikel, galyum, germanyum ve iridyum bulunur. Taşsı demirli, göktaşları ise olivin ile çeşitli metaller içerir.

''Morasko adlı göktaşının açmış olduğu krater...''

Büyük göktaşları yeryüzüne düştüğü zaman, krater meydana getirebilir. Ancak krater oluşumu göktaşının yoğunluğuna, hızına ve çarptığı malzemenin özelliklerine bağlı olduğundan her zaman bir krater yapısı oluşmaz...

Göktaşları, önceleri yanarak indikleri her yerde büyük uğursuzluk alameti sayıldılar ve korkuyla izlendiler. Bazen savaşlar meteorların gelişiyle kesildi. Bazen yerküreye yakın geçen kuyrukluyıldızlar (yüzyılın başında ve 1986′da geçen Halley gibi) dünyaya bir meteor gibi çarpacak zannedildi. Sonraları ise sistematik şekilde izlemeye alındılar. Bilimadamları onların içerdiği bileşikleri izlemeye başlarken sonraları daha önemli bir konu için araç oldular. Uzayda yaşam formları var mıydı? Mars’tan geldiği düşünülen bir meteorda bakteri bulunması herkesi heyecanla ayağa kaldırdı. Şimdilerde meteorlar çok değerli...

 

“Bir ağaç düşünün. Çam ağacı kozalakları yere düşüyor. Düşerken patlıyor ve tohumları her yana saçılıyor. Böylece soyu devam ediyor. Düşünün, patlayan gezegenler ve uzayın her yanına giden yaşam tohumları...”

Herkes güneş sistemindeki Mars ve Jupiter arasında yer alan astreoit kuşağını merak eder. (Astreoitler, meteorlardan çok daha büyük ve yörüngesi olan parçalardır.) Bazı araştırmacılar, eskiden orada bir gezegen olduğunu düşünür. Patlayan bu gezegen büyük bir kuşak oluşturmuştur. Astronomlar bu hipotezi pek sevmez, güneş sistemiyle birlikte oluşmuş bir kuşak olmasını daha ihtimal dahilinde bulurlar...

Dünyaya düşen göktaşlarının mineral yapıları incelendikçe ve mesela Ay’dan taş örnekleri getirilince daha önce bulunan meteorları sınıflandırmak kolaylaştı. mars kaynaklı, Ay kaynaklı meteorlar tespit edildi.

Özellkle 1976′da viking 1 Mars’a yolculuğunda atmosferik bilgileri de ulaştırdı. Oksijen izotoplarının farklılığının analizi ile dünyaya düşen 25 göktaşının Mars kökenli olduğu anlaşıldı...

METEOR GÖZLEMCİLERİ ve AVCILARI

Kimileri sadece bilimsel gözlem aşkıyla çalışsa da, bazı insanlar meteor işinin çok iyi para getirdiğinin farkında, metal dedektörleri ve sıkı azimleriyle her yerdeler...

International Meteor Organization
1988 ‘de kurulan topluluk giderek büyüyen bir organizsyon olarak meteor araştırmaları yapıyor...

Sevgili Dostlar! Yol göstermek gibi olamsın ama :) Sizde bir meteor kovalamak (avlamak) istiyorsanız mutlaka bir göz attın... http://www.worldrecordmeteorite.com/photos.htm

 

BİRAZ METEOR İSTATİSTİĞİ...

En korkutan Meteor Yağmuru:
1833 Leonid Meteor Yağmuru. Gözlemcilerin anlattığına göre iki gün süren bu olay sırasında 240 bin civarında parıltı görülmüş. İnsanlar göğün alev aldığını düşünmüşler...

Meteor yağmuru, bir gezegenin atmosferine giren göktaşlarının, sürtünme sonucu kıvılcımlar çıkararak bıraktıkları anlık izlerdir. Kaynak : Vikipedi

Meteor tozları,
Bir çok meteorun atmosfere girişi toza dönüşmeleri ile sonuçlanır ve parçacıklar atmosferde aylarca kalabilirler. Bu toz bulutu iklim değişimine, elektromanyetik radyasyona ve üst atmosferdeki kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesine katalozör etkide bulunabilirler...

 

UZAYA ÇIKAN ARAÇLAR METEORLARDAN ETKİLENMİYOR MU?

Oldukça etkileniyorlar. Bu ciddi bir risk. Özellikle uzay yürüyüşündeki astronot için korkulacak bir unsur. Bir örnek vermek gerekirse Hubble Teleskobu, 572 ufak darbe almış. Güzel sayı değil mi :) 

 

 

METEORLARIN DÜNYA KAYASI OLMADIĞINI NASIL ANLARIZ..?

 

En belirgin fark eşit büyüklükteki kayalardan ağır olmalarıdır. İçerdikleri demir başta olmak üzere demir-nikel gibi ağır metalleri onların özgül ağırlıklarını attırır. Aynı zamanda demir-nikel manyetik çekim özelliğine sahip olmalarına neden olur çoğunlukla. Atmosfere saniye 20 km. hızla girdikleri ve atmosfer dönüş halinde olduğu için yoğun bir sürtünmeden geçerler. Bu sürtünme dış yüzeylerinde erimeye, siyah renkte camlaşmaya yol açar...

Şekilleri genelde yamru yumru olur. Dış kabuklarında ince bir tabaka parmakla kil gibi itilirse çatlar. İç yapılarında ani ısınma soğuma ve şiddetli sarsıntıdan kırılmalar oluşmuştur. Bunlar mikroskoplarla özellikle elektron mikroskobuyla gözlemlenir. Ancak yine de bir meteoru tespit etmek kolay değildir. Bir uzmanlık işidir...

 

 

KRATERLER VE ÇARPIŞMA...

Meteor çarpışma krateri kavramını Daniel Barringer 1800 lü yıllarda ortaya atıyor. Daha sonra başka bilimadamlarınca kavram genişletiiliyor...

 

Dünyanın sonu bir meteor çarpması sonucu mu gelecek? Dinazorların soyu böyle mi sona erdi? Bunu duyan herkes çarpışmanın gücüyle öldüklerini düşünüyor. Oysa ikinci derece etkiler daha önemli. Çarpmayla atmosferi kaplayan toz bulutu güneş ışıklarının girişini örtüyor. Ardından bitkiler ve bitkileri yiyen hayvanlar ve hayvanları yiyen hayvanlar ölüyor. Besin zinciri dediğimiz bu döngü kırılıyor...

Bakalım Nasıl Oluyor? (Dino meteor)

[video:http://www.youtube.com/watch?v=mx-cD2NQ-64&feature=player_embedded]

 

 

DÜNYAYA DEV BİR METEOR ÇARPSA NE OLUR...?

 

Kısaca, yaşam büyük oranda biter. Ancak şu videoyu izlemelisiniz derim. Film olarak da çoğumuzun izlediği “Armageddon”‘da olduğu gibi dünyadan uzakta, nükleer silahlarla ya da ışınlarla patlatma akla gelen tek çözüm...

Armageddon Filmi, New York Meteor Yağmuru

[video:http://www.youtube.com/watch?v=ggJboWWo7lM&feature=player_embedded]

 

 

Eve çarpan Meteor

http://www.milliyet.com.tr/2004/06/14/yasam/axyas01.html

 

REKLAMLARDA METEORLAR...

[video:http://www.youtube.com/watch?v=4wvjwSZmwm4&feature=player_embedded]

 

KOLEKSİYONCULAR İÇİN METEORLAR...

 

Pul ve Para Koleksiyonlarında Meteorlar

 

Efendim klasiktir :)  Pul ve para koleksiyonuyla başlayalım.  Üzülerek gördüm ki her çeşit pul çıkaran PTT’miz bu konuyu kaçırmış...

 

ve... MUHTEŞEM BİR METEOR TESTİ...

İngilizce bilenler için kendimizi sıkı bir testten geçirelim,
http://meteorites.pdx.edu/MeteoriteLab/index.html...